Η οικονομική κρίση στην Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας στην Ελλάδα

Η πολιτική του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (Π.Ο.Υ.) για την Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας (Π.Φ.Υ.), σύμφωνα με την Διακήρυξη της Alma Ata το 1978, επέβαλε τον προσανατολισμό των στόχων του υγειονομικού τομέα στην Π.Φ.Υ η οποία αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι του συστήματος υγείας κάθε χώρας.(Σουλιώτης Κ,2014).Οι βασικές αρχές , ο ρόλος και ο σκοπός της Π.Φ.Υ. είναι η...

ισότητα, η κοινωνική δικαιοσύνη, η προσπελασιμότητα, η προσβασιμότητα, η αποδοτικότητα, η ορθολογική χρήση των πόρων, η συμμετοχή του πληθυσμού και ο αυτοπροσδιορισμός αυτού (Αδαμακίδου Θ, Καλοκαιρινού Α. 2008).

            Η  Π.Φ.Υ είναι το πρώτο σημείο επαφής των πολιτών με το σύστημα υγείας. Περιλαμβάνει όλο το εύρος των υπηρεσιών διάγνωσης, θεραπείας και αποκατάστασης κοντά στο τόπο διαμονής και εργασίας των ατόμων , καθώς και την πρόληψη και την προαγωγή της υγείας στην αντιμετώπιση της νόσου και στη διασφάλιση ενός ικανοποιητικού επιπέδου υγείας, μέσα από μία συντονισμένη δράση.

            Οι σύγχρονοι ερευνητές αποκαλύπτουν το ρόλο της Π.Φ.Υ και τη συσχέτιση αυτής με χαμηλές δαπάνες για τη φροντίδα, υψηλή ικανοποίηση από το πληθυσμό για τις παρεχόμενες υπηρεσίες υγείας, καλύτερο επίπεδο υγείας και χαμηλότερη χρήση φαρμάκων. Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία του Π.Ο.Υ. για την επίτευξη των στόχων για την " Υγεία 2020" και της τρέχουσας οικονομικής ύφεσης, η Π.Φ.Υ συνιστά ως πρώτη προτεραιότητα τη χάραξη των πολιτικών υγείας των χωρών και ιδιαίτερα για την Ελλάδα.

            Σύμφωνα με μελέτες, η Π.Φ.Υ. στην Ελλάδα δεν υπήρξε υψηλή προτεραιότητα των υγειονομικών πολιτικών , με αποτέλεσμα να είναι αδύναμη να ικανοποιήσει τόσο τις αρχές της Alma Ata όσο και τους στόχους της "Υγεία 2020". Παράλληλα με την εξαγγελία του Υπουργείου Υγείας για την έναρξη των ιατρείων "της γειτονίας" έχει αναπτυχθεί συζήτηση γύρω από την αποτελεσματικότητα αυτού του μέτρου. Αρχικά , θα πρέπει να εξεταστεί η επάρκεια των πόρων του συστήματος (ανθρώπινων και υλικών). Το σύστημα όμως, αντιμετωπίζει πολλά προβλήματα, μέσα στο περιβάλλον της δημοσιονομικής προσαρμογής και περικοπών στην υγεία, με αποτέλεσμα να μην μπορεί να ανταποκριθεί σε αυτό (Πετρέλης Μ.κ.α , 2016).

            Οι ήδη υπάρχουσες δομές εμφανίζουν υποστελέχωση και ελλείμματα στις υλικοτεχνικές υποδομές, ενώ οι επιταγές για περαιτέρω μείωση της υγειονομικής δαπάνης και περιστολή των προσλήψεων καθιστούν δύσκολη την ανεύρεση του απαραίτητου προσωπικού. Από τη  άλλη, ο  νοσοκομειοκεντρικός χαρακτήρας του Ε.Σ.Υ και η έλλειψη καταρτισμένου προσωπικού στις υπηρεσίες της Π.Φ.Υ φαίνεται να υποσκελίζουν την επιτυχία αυτού του θεσμού (Βραχάτης Δ, Παπαδόπουλος Α., 2012).Επιπλέον, ιδιαίτερη αναφορά θα πρέπει να γίνει στα εμπόδια πρόσβασης στην Π.Φ.Υ τόσο για τους ασφαλισμένους, όσο και για τους άνεργους, ανασφάλιστους, τους πρόσφυγες και τους μετανάστες (Ρούπα Ζ, κ.α,2014).

            Οι μεγάλες λίστες αναμονής, το κόστος και η χαμηλή εγγύτητα δεν φαίνεται να αντιμετωπίζονται αποτελεσματικά, με συνέπεια να δημιουργούνται αποκλεισμοί των ατόμων αυτών από την Π.Φ.Υ., ενώ θα έπρεπε να αποτελούν προτεραιότητα όπως επιτάσσουν οι αρχές της Alma Ata. (Πετρέλης Μ.κ.α , 2016).

Σύμφωνα με μελέτες, οι μεταρρυθμίσεις στην υγεία έχουν σοβαρές επιπτώσεις τόσο στο ίδιο το σύστημα όσο και στους πολίτες (Νιάκας Δ.,2014). Παράλληλα, φανερώνεται η αύξηση των περιορισμών της πρόσβασης των ατόμων με χαμηλό εισόδημα, ηλικιωμένων, ανασφάλιστων, ανέργων και μειονοτικών ομάδων. Η τελευταία έκθεση του ΟΟΣΑ αποτυπώνει την καθολικότητα της κάλυψης στο 79%, αποτέλεσμα που δείχνει ότι η ιεράρχηση της ισότητας και της αποδοτικότητας έχουν παραμεληθεί στο βωμό των περικοπών των δαπανών. Με το Ν.4368/2016 φαίνεται να διευθετείται η κάλυψη όλων των ευπαθών ομάδων στο Π.Ε.Δ.Υ, όμως είναι ακόμη πολύ νωρίς για την εξαγωγή ασφαλών συμπερασμάτων. (Πετρέλης Μ,Δομάγερ Φ.,2016)

            Συμπερασματικά, Στην Ελλάδα, αν και με τον Ν.1397/1983 κατοχυρώθηκε η Π.Φ.Υ. δεν έχει υποστηριχτεί θεσμικά, διοικητικά και οικονομικά από την Ελληνική Πολιτεία στο βαθμό που της αναλογεί. Με την επικράτηση της οικονομικής κρίσης και των μέτρων μείωσης των δαπανών, η μεταρρύθμιση της Π.Φ.Υ πρόβαλλε ως ευκαιρία για την αντιμετώπιση των συνεπειών της οικονομικής κρίσης, όμως αντί να επιτελέσει το έργο της θεωρήθηκε πεδίο εξοικονόμησης πόρων.

 Δείτε εδώ αναλυτικά τις μεταρρυθμίσεις που έγιναν στην Π.Φ.Υ 

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

·         Αδαμακίδου Θ, Καλοκαιρινού Α.(2008) «Το οργανωτικό πλαίσιο της πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας στην Ελλάδα». Νοσηλευτική Τομ 47:320–333

·         Βραχάτης Δ, Παπαδόπουλος Α., (2012)," Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας στην  Ελλάδα: Δεδομένα και Προοπτικές",Νοσηλευτική,τομ 51(1):10-17

·         Νιάκας Δ.,(2014)," Η οικονομική κρίση και οι επιπτώσεις στο ελληνικό σύστημα υγείας.", Ελληνική Επιθεώρηση- Διατροφή, τομ 5 (1):3-7

·         Πετρέλης Ματθαίος, Δομάγερ Φίλιππος - Ριχάρδος,(2016)," Η πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας στην Ελλάδα και τη Δυτική Ευρώπη στα χρόνια της οικονομικής κρίσης", Το Βήμα στου Ασκληπιού,τομ 15(4):365-379

·         Ρούπα Ζ, Ζωγράφου Π, Βασιλόπουλος Α,(2014)," Οι μετανάστες ως χρήστες των υπηρεσιών Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας στην Ελλάδα"., Διεπιστημονική Φροντίδα Υγείας, τομ 6(4):154-159

·         Σουλιώτης Κ. (2014), «Η ενδυνάμωση και η διεύρυνση της πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας ως τεκμηριωμένη επιλογή δημόσιας υγείας σε συνθήκες περιορισμένων πόρων. H περίπτωση της εξάρτησης από οπιοειδή». Αρχεία  Ελληνικής  Ιατρικής,τομ 31 (Συμπλήρ. 1):7-12.Διαθέσιμο σε: http://www.mednet.gr/archives/2014-sup/pdf/7.pdf (Εύρεση 13.11.2016).