Του Χρήστου Παπανίκα,
Πόσο σημαντικό είναι να πιστεύει το μυαλό του ανθρώπου ότι μπορεί να γιατρευτεί; Φαντάσου ότι έχεις έναν απλό πόνο στην μέση. Πηγαίνεις στον γιατρό και σου δίνει ένα απλό αναλγητικό. Ακολουθείς πιστά την φαρμακευτική αγωγή και βλέπεις σε μικρό χρονικό διάστημα μεγάλη ανακούφιση από τον πόνο. Ενώ πηγαίνεις πάλι στον γιατρό για να δει την εξέλιξη της κατάστασης σου, ακούς προς μεγάλη σου έκπληξη, μια εκκωφαντική δήλωση:
Το φάρμακο που σου έδωσα δεν έχει καμία σχέση με την αντιμετώπιση του πόνου. Είναι φτιαγμένο κυρίως από ζάχαρη! Αυτή είναι η επίδραση placebo. Συμβαίνει όταν ένα άτομο δέχεται αγωγή από ένα φάρμακο που δεν είναι αποδεδειγμένο ότι έχει θεραπευτική επίδραση και όμως η κατάσταση του βελτιώνεται.
Τα placebos έχουν δείξει ότι δουλεύουν στο 30% των ασθενών, ένα ποσοστό διόλου ευκαταφρόνητο. Χρησιμοποιούνται από γιατρούς για αιώνες και είναι συχνά αιτία σοβαρών διενέξεων μεταξύ γιατρών και φαρμακευτικών εταιριών.
Τι Συμβαίνει τελικά;
Μια θεωρία πίσω από την επίδραση των placebos ονομάζεται subject – expectancy effect. Όταν οι άνθρωποι ξέρουν ποιο είναι το αποτέλεσμα που υποτίθεται ότι πρέπει να υπάρχει από την λήψη ενός χαπιού placebo, υποσυνείδητα, το μυαλό τους αλλάζει την αντίδραση ώστε να ταιριάζει με το προσδοκώμενο αποτέλεσμα. Ή απλά αναφέρουν ψευδώς ότι έγιναν καλύτερα ενώ δεν ισχύει στη πραγματικότητα. Όμως γιατί να κάνουν κάτι τέτοιο;
Μια άλλη θεωρία είναι πιο συμπεριφοριστική. Στηρίζεται στον κλασσικό προγραμματισμό του Pavlov, υποστηρίζοντας ότι το ερέθισμα είναι ουσιαστικά το φάρμακο και η αντίδραση είναι η ανακούφιση από τον πόνο. Είναι όμως αυτές οι θεωρίες αρκετές;
Το Μυαλό στον Τομογράφο
Το 2002, σε μια μελέτη που πραγματοποιήθηκε στο Νευροψυχιατρικό Ινστιτούτο του UCLA, δύο γκρουπ ασθενών δέχθηκαν πειραματικά αντικαταθλιπτικά. Σε ένα τρίτο γκρουπ δόθηκε placebo.
Το πραγματικά ενδιαφέρον της έρευνας δεν είναι μόνο ότι και τα τρία γκρουπ είδαν βελτίωση. Η θετική επίδραση του placebo στο τρίτο γκρουπ φανέρωσε μεγαλύτερη δραστηριότητα σε διαφορετικά εγκεφαλικά τμήματα απ’ ότι των άλλων δύο γκρουπ!
Το μέρος του εγκεφάλου που παρουσίασε διαφοροποίηση στο τρίτο γκρουπ ήταν ο γνωστός prefrontal cortex. Μέρος του εγκεφάλου που σχετίζεται άμεσα με την συνειδητή προσπάθεια! Μήπως το μυαλό τους προσπάθησε περισσότερο;
Μια ακόμα φοβερή μελέτη πραγματοποιήθηκε το 2004, από το Πανεπιστήμιο του Michigan. Φανερώνει πως η επίδραση που έχει ένα placebo συνδέεται άμεσα με την παραγωγή ενδορφινών, ορμόνες που έχουν σχέση με την ανακούφιση από τον πόνο.
Αν η προσμονή του ατόμου να ανακουφιστεί από τον πόνο είναι πολύ ισχυρή, προκαλεί τον εγκέφαλο να παράγει ενδορφίνες!
Μια Μικρή Λεπτομέρεια Κάνει την Διαφορά
Ο ηθικός παράγοντας πίσω από τέτοιες καταστάσεις είναι πολύ ισχυρός και αυτό είναι απόλυτα λογικό. Στον αντίποδα, οι φαρμακευτικές ισχυρίστηκαν πως τα άτομα που δέχθηκαν placebo και είδαν βελτίωση, πίστευαν ότι λαμβάνουν κανονικό φάρμακο! Τι θα συνέβαινε λοιπόν αν το γνώριζαν; Πως θα αντιδρούσαν στην θεραπεία αν ήξεραν ότι τους δίνεται placebo;
Μέχρι σήμερα όλες οι έρευνες αποδεικνύουν ότι δεν υπάρχει διαφορά με το αν γνωρίζει κάποιος ή όχι ότι δέχεται αγωγή με ψευδό – φάρμακο. Τα placebos όντως, σε ένα μεγάλο ποσοστό, προκαλούν φυσιολογικές αντιδράσεις, όπως αλλαγές στην δραστηριότητα του εγκεφάλου ή στην πίεση του αίματος. Όμως δεν είναι αυτή η πληροφορία που κάνει την διαφορά.
Τα άτομα που δέχθηκαν αγωγή με placebos και είδαν θετικές επιδράσεις αντιμετωπίστηκαν με συγκεκριμένο τρόπο! Πριν τους δοθεί το placebo οι γιατροί έκαναν δηλώσεις του τύπου: είμαι ευγνώμων που σε γνώρισα, ξέρω πόσο δύσκολο είναι για σένα, αυτή η θεραπεία θα έχει εξαιρετικά αποτελέσματα.
Η επίδραση των placebos είχε το μεγαλύτερο αποτέλεσμα όταν οι ασθενείς δέχονταν ξεχωριστή φροντίδα!
Σίγουρα τα placebos έχουν δύο πλευρές. Η μια είναι ότι έχουν περιορισμούς που δεν μπορούμε να αγνοήσουμε. Υπάρχει περίπτωση κάποιος που έχει άσθμα να νομίζει ότι γίνεται καλύτερα, όμως όταν τα συμπτώματα επιστρέψουν να είναι ήδη πολύ αργά.
Από την άλλη, φανερώνουν την απίστευτη δύναμη που έχει το μυαλό στο σώμα. Όλοι ξέρουμε πως οι ικανότητες που έχει το μυαλό είναι εξωπραγματικές. Μπορεί να δημιουργεί κόσμους και να χρωματίζει πραγματικότητες. Μπορούμε να κάνουμε έναν άνθρωπο να κλάψει και την άλλη στιγμή να χαμογελάσει. Το ανθρώπινο μυαλό μπορεί να μοιράσει γενοκτονίες ή να ζωγραφίσει την Γκουέρνικα.
Μπορεί σαφής απάντηση να μην υπάρχει ακόμα. Όμως το γνήσιο ενδιαφέρον για τον άνθρωπο που πονά και η αυθεντική ένδειξη συμπόνιας ώστε να μάθουμε το πως ο ίδιος αντιλαμβάνεται τον πόνο, είναι παράγοντες ίσως καθοριστικοί για την θεραπεία οποιασδήποτε ασθένειας.
Δεν προσπαθούμε να θεραπεύσουμε μια ασθένεια αλλά έναν άνθρωπο!
Πηγή: www.humanadvanced.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου