1. ταχύτητας,
2. ασφάλειας,
3. επάρκειας μέσων,
4. κανονικότητας (ρυθμού) μεταφοράς,
5. δυνατότητας μαζικής μεταφοράς (μεγέθους ποσότητας μεταφερόμενων αγαθών),
6. κόστους μεταφοράς (κομίστρου για τις μεταφορές ξηράς και ναύλου για τις θαλάσσιες),
7. εξυπηρέτηση προς τους φορτωτές και
8. αυτοτέλεια.
Τα κύρια μεταφορικά μέσα είναι ο σιδηρόδρομος, τα πλοία, τα αεροσκάφη και φορτηγά οχήματα.
Σιδηρόδρομος
Ο σιδηρόδρομος χρησιμοποιείται κυρίως για τη μεταφορά φορτίων σχετικά χαμηλής αξίας, μεγάλου βάρους και όγκου σε μεγάλες αποστάσεις.
Η λειτουργία του σιδηροδρόμου συνεπάγεται μεγάλο σταθερό κόστος, αλλά προσφέρει μεγάλη μεταφορική δυναμικότητα. Επομένως, το μέσο προσφέρεται για μεταφορές μεγάλων ποσοτήτων σε μεγάλες αποστάσεις, καθώς έτσι επιμερίζεται το σταθερό κόστος του μέσου και μειώνεται το μέσο κόστος μεταφοράς. Οι σιδηροδρομικές μεταφορές χαρακτηρίζονται από ισχυρότατες οικονομίες κλίμακας, οι οποίες μειώνουν το μέσο μεταφορικό κόστος καθώς αυξάνεται το συνολικό φορτίο.
Ο σιδηρόδρομος είναι επιλογή χαμηλού μεταφορικού κόστους για περιπτώσεις που απαιτείται η μεταφορά μεγάλων φορτίων σε μεγάλες αποστάσεις. Ιδιαίτερα κατάλληλα για σιδηροδρομική μεταφορά είναι φορτία ογκώδη ή βαριά φορτία χαμηλής αξίας, στα οποία το κόστος μεταφοράς αποτελεί σημαντικό τμήμα της τελικής τιμής τους.
Οι σιδηροδρομικές μεταφορές χαρακτηρίζονται από κορυφαία αξιοπιστία και ακρίβεια στου χρόνους αναχώρησης και άφιξης αμαξοστοιχιών.
Ο σιδηρόδρομος έχει περιορισμένη αυτοτέλεια, διότι χρειάζεται η χρήση επικουρικών μέσων για τη μεταφορά των φορτίων αφ’ ενός από τον αποστολέα στο σταθμό και αφ’ ετέρου από το σταθμό άφιξης στον παραλήπτη. Επιπλέον, τα δρομολόγια είναι γενικώς σταθερά και ανελαστικά και δεν προσαρμόζονται ή προγραμματίζονται κατά περίπτωση.Η ταχύτητα του σιδηρόδρομου είναι μικρή. Η αιτία δεν είναι κυρίως η ταχύτητα των αμαξοστοιχιών, αλλά οι καθυστερήσεις φόρτωσης και εκφόρτωσης των φορτίων.
Φορτηγά αυτοκίνητα
Οι οδικές μεταφορές με φορτηγά αυτοκίνητα είναι εξαιρετικά διαδεδομένες. Τα φορτηγά μπορεί να είναι ιδιόκτητα ή μισθωμένα. Οι μεταφορές με φορτηγά χαρακτηρίζονται από χαμηλό σταθερό κόστος, αλλά υψηλό μεταβλητό κόστος.
Το μέσο μεταφορικό κόστος των φορτηγών αυτοκινήτων είναι γενικά μεγαλύτερο από ότι του σιδηροδρόμου και των πλοίων.
Τα φορτηγά μεταφέρουν κυρίως εμπορεύματα σχετικά υψηλής αξίας σε σχετικά μικρές αποστάσεις. Επίσης, τα οχήματα έχουν περιορισμένη δυναμικότητα και μεταφέρουν μικρότερα φορτία σε σχέση με μέσα όπως τα πλοία και ο σιδηρόδρομος.
Βασικό πλεονέκτημα των φορτηγών αυτοκινήτων είναι η πρόσβαση τους σε οποιαδήποτε σημεία αποστολής κα παραλαβής. Χαρακτηρίζονται από αυτοτέλεια, σε αντίθεση με μέσα σταθερού δικτύου, όπως ο σιδηρόδρομος και οι αερομεταφορές.
Τα φορτηγά έχουν μικρό χρόνο μεταφοράς, κυρίως επειδή είναι αυτοτελή και μεταφέρουν το φορτίο απευθείας από τον αποστολέα στον παραλήπτη. Προσφέρουν επίσης μέγιστη ευελιξία όσον αφορά τα δρομολόγιά τους.
Όπως όλες οι οδικές μεταφορές, τα φορτηγά επηρεάζονται από καιρικές και κυκλοφοριακές συνθήκες και δεν προσφέρουν ιδιαίτερη χρονική συνέπεια.
Πλοία
Στην Ελλάδα, τα πλοία διεκπεραιώνουν θαλάσσιες μεταφορές προς τα νησιά ενώ σε άλλα μέρη του κόσμου γίνονται μεταφορές και διαμέσου ποταμών, καναλιών και μεγάλων λιμνών.
Τα πλοία προσφέρουν κυρίως μεταφορές μεγάλων αποστάσεων και μεγάλου όγκου. Το μέσο μεταφορικό κόστος των πλοίων είναι χαμηλότερο από κάθε άλλου μέσου. Τα πλοία, επομένως, προσφέρονται για εμπορεύματα με χαμηλό λόγο αξίας προς βάρος, για τα οποία το μεταφορικό κόστος αποτελεί σημαντικό τμήμα της τελικής τιμής. Αξίζει να σημειωθεί ότι το μέσο αυτό προσφέρει τη μεγαλύτερη δυναμικότητα, αφού σχεδόν οποιοδήποτε φορτίο μπορεί να μεταφερθεί με πλοίο, αν αυτό κριθεί σκόπιμο.
Η ταχύτητα των πλοίων είναι γενικά η χαμηλότερη από όλων των μεταφορικών μέσων. Η χρονική αξιοπιστία του μέσου είναι επίσης χαμηλή, καθώς επηρεάζεται εξαιρετικά από τις καιρικές συνθήκες. Η συχνότητα, επίσης, των δρομολογίων είναι πολύ μικρή.
Η αυτοτέλεια των θαλασσίων μεταφορών είναι πολύ περιορισμένη, διότι χρειάζεται χρήση επικουρικών μέσων για τη μεταφορά του φορτίου προς και από τους λιμένες απόπλου και κατάπλου.Στην Ελλάδα, εξαιτίας της μεγάλης ακτογραμμής και των πολλών νησιών, τα πλοία χρησιμοποιούνται και για μεταφορές σε μικρότερες αποστάσεις. Τα οχηματαγωγά πλοία μεταφέρουν φορτηγά αυτοκίνητα και το φορτίο τους, καθιερώνοντας ένα συνδυασμό αυτοκινήτου και πλοίου για τις μεταφορές πολλών φορτίων, όπως αγροτικών και καταναλωτικών προϊόντων.
Αερομεταφορές
Οι αερομεταφορές χαρακτηρίζονται από υψηλά μεταβλητά κόστη, τα οποία τις καθιστούν ιδιαίτερα ακριβές για φορτία εμπορευμάτων.
Το βασικό πλεονέκτημα της αερομεταφοράς είναι η μεγάλη ταχύτητα, η οποία οδηγεί σε σημαντική μείωση του χρόνου για μεγάλες αποστάσεις. Η αερομεταφορά χρησιμοποιείται για εμπορεύματα που πρέπει να φτάσουν γρήγορα στον προορισμό τους, είτε λόγω ειδικών αναγκών, είτε λόγω ευπάθειας.
Εμπορεύματα με πολύ μεγάλο, λόγο αξίας προς βάρος, μπορούν ενδεχομένως να απορροφήσουν το μεγάλο μεταφορικό κόστος, εφόσον αυτό θα αποτελέσει μικρό τμήμα της τελικής τιμής. Επίσης, η διατήρηση αποθεμάτων από εμπορεύματα πολύ μεγάλης αξίας είναι δαπανηρή και ενδεχομένως η χρήση αερομεταφορών για τον ταχύ ανεφοδιασμό συμφέρει περισσότερο από τη χρήση φθηνότερων μέσων, των οποίων η καθυστέρηση επιβάλλει τη διατήρηση υψηλότερων αποθεμάτων. Γενικά, τα αεροσκάφη μεταφέρουν ακριβά και ελαφριά εμπορεύματα, ευπαθή προϊόντα, αποθέματα εκτάκτου ανάγκης, κρίσιμα ανταλλακτικά για επισκευές και κρίσιμα εξαρτήματα για την ομαλή συνέχιση μιας παραγωγικής διαδικασίας. Η αυτοτέλεια του μέσου είναι σχετικά περιορισμένη, καθώς χρειάζεται χρήση συμπληρωματικών μέσων για τη μεταφορά του φορτίου από και προς τα αεροδρόμια. Η συχνότητα των δρομολογίων και η γενική αξιοπιστία του μέσου είναι σε ιδιαίτερα υψηλά επίπεδα.
Σύμφωνα με τα παραπάνω στοιχεία,
1. το ελαστικότερο μέσο μεταφοράς κι αυτό που προσφέρει τις μεγαλύτερες εξυπηρετήσεις στον φορτωτή είναι το αυτοκίνητο, που μειονεκτεί όμως ως προς τη δυνατότητα διενέργειας μαζικών μεταφορών σε μεγάλες ποσότητες,
2. το ασφαλέστερο μέσο που μπορεί να κάνει μαζικές μεταφορές με μεγάλη συχνότητα και ακρίβεια είναι ο σιδηρόδρομος ο οποίος μειονεκτεί σε εξυπηρετήσεις σε σχέση με το αυτοκίνητο, όπως και σε κόστος μεταφοράς απέναντι στο αυτοκίνητα και στο πλοίο,
3. το μεταφορικό μέσο που υπερέχει σημαντικά σε ταχύτητα αλλά υστερεί σε δυνατότητα μεγάλων μαζικών μεταφορών και σε κόστος μεταφοράς, είναι το αεροπλάνο και
4. το μεταφορικό μέσο που μπορεί να εκτελεί μαζικές μεταφορές σε μεγάλες ποσότητες, με χαμηλό κόστος για το φορτωτή και σχετική ασφάλεια, αλλά με μικρή ταχύτητα σε σχέση με τα άλλα μέσα μεταφοράς, είναι το πλοίο.
Για τους παραπάνω λόγους και για έναν πρόσθετο, αλλά πολύ σημαντικό (ότι για τις υπερπόντιες μεταφορές το πλοίο αποτελεί αναγκαίο μέσο), το πλοίο κυριαρχεί στις παγκόσμιες μεταφορές φορτίων.
Ποσοστό μεταξύ 75 – 80 % του παγκόσμιου εμπορίου (σε ποσότητες) διεξάγεται με πλοία. Συντριπτική υπέρ του πλοίου και σε βάρος των άλλων μεταφορικών μέσων είναι η σύγκριση με κριτήριο την τιμή διάθεσης μεταφορικών υπηρεσιών (κόστος μεταφοράς για τον φορτωτή).
(αρχικό άρθρο)
